Menü

Fetişizm

30 Ocak 2017 - Diğer

Fetişizm, Afrika’nın birçok yerinde, özellikle de Kongo’da ortaya çıkar. Bu kavram, Portekizli tüccarların Batı Afrika’dan, yerlilerin genellikle bir biçimde özel olarak hazırlanmış ya da yapılmış, bazı anlamsız nesneleri kutsal saydıklarını bildirmesi üzerine 1760’da karşılaştırmalı din çalışmalarına konu olmuştur. Bunlara Portekizce’de, Latince “üretilmiş” anlamına gelen factitus sözcüğünden türetilip, feitiço denildi. Bu sözcük, kesilmiş küçük taş parçaları, kabuklar ve bugün tılsım olarak adlandırdığımız başka nesneler için kullanıldı. Bölgeyi inceleyen antropologlar bu sözcüğü benimsedi, ancak üretilmeyen nesneler için de aynı davranış gösterildiği için, terimin anlamını genişlettiler. Sonunda psikiyatrlar sahiplendiler ve bu sözcüğün herhangi bir sıradan nesnenin, genellikle de bir giyeceğin, cinsel heyecan yarattığı bir tür sapıklık anlamına geldiğini belirttiler. Çoğu Afrikalı, yüce bir varlığa ve diğer ruhlara inanır, ancak fetişizmin yaygın olduğu bölgelerde her bireyin kendi fetişine ve toplumca aynı biçimde kabul gören belirli bir nesneye karşı güçlü bir saygı duydukları görülür. Fetiş bir büyücü hekim tarafından alınır ya da verilir. Puttan farklı olarak, fetiş kişisel bir eşyadır ve tıpkı Katoliklerin tespihi gibi yalnızca sahibinin işine yarar. Fetiş, bireyi her bakımdan korur, ancak bu sadece olağan bir nesne olduğu için, doğal olarak bunu tek başına değil, ona aktarılan ruhsal ya da psikolojik güçle yapar. Bu güç sürekli yenilenmelidir ve Aşağı Kongo’da bu işlem düzenli olarak kurban kesilerek sağlanır. Keçi ya da bir kümes hayvanı kesilir ve kanı fetişin üzerine akıtılır. Yahudiler ve Müslümanlarca kirli olduğu kabul edilen domuzun ise kullanıldığı hiç görülmemiştir. Kurban doğru günde ve doğru saatte kesilmelidir. Bazen fetiş işe yaramadığında, örneğin, sahibinin sağlıklı ve mutlu olmasını sağlamıyorsa, büyücü hekime geri götürülmesi gerekirdi. İnatçı fetişlerin işe yaramasını sağlamanın yolları vardır. Afrika yerlileri fetiş sözcüğü yerine çok sayıda başka adlar kullanır ve aralarında en çok bilineni ju-ju’dur. Afrikalılar, fetişleri ilaç olarak kabul ederler ve bu terim yalnızca hastalıkların değil, her türlü kötülüğün tedavisi anlamına da gelir. Fetiş bir çakmaktaşı, fosil ya da tuhaf biçimli bir taş olabilir. Yontularak elde edilmiş, genellikle insan, ancak bazen tuhaf bir figür de olabilir. Türlü biçimlerde süslenmiş olabilir. Bazen üzerine belirli bir amaç için çiviler çakılmış olabilir. Ancak, asla domuzun bir organı ya da insanlarda bir erkeğin herhangi bir şeyi kullanılmaz. İnsan sütü ise çok yaygındır.

(98)