Bir mağaranın içinde 200-300 yıl uyuyup yeniden yaşama dönmek… Ünlü Yedi Uyurlar’ın başından geçen budur. Efsane değil, çeşitli kaynakların doğruladığı, Efes’te uyudukları kabul edilen mağaraların durduğu bir olaydır. Efes’teki bu mağara, Efes yıkıntılarının 1 km kuzeyinde, Panayır Dağı eteklerinde yer alıyor. Bu yer, 1928’de yapılan arkeoloji kazılarında bulundu. Ama işin tuhaf yanı, yedi mezar değil, yüzlerce mezar çıktı ortaya.

Acaba bu olay bir zaman yolculuğu mudur? Eğer öyleyse, Yedi Uyurlar’a bir gün gibi gelen yüzyıllar, bir anda geçmiştir. Kuran-ı Kerim’in birçok yerinde, bir günün, bin yıl olabileceği belirtilmiştir. Ayrıca, Einstein, ışık hızında zamanın durduğunu söylemiştir.

İ.S. 250 yılında Roma, koyu bir Hıristiyanlık düşmanı olan, İmparator Decius tarafından yönetiliyordu. Hıristiyanlığın hızla yayılışını durdurmak, Decisus’un en büyük amacıydı. Yakalattığı Hıristiyanları ateşte diri diri yaktırdı, kazıklara oturttu, çeşitli işkencelerle öldürttü. İmparatorun yaptıklarından korkan bazı Hıristiyanlar, çok uzaklara kaçtılar. Kaçanlar arasında yedi arkadaş (Yemliha, Mekselina, Mesliha, Mernuş, Debernuş, Sazınuş, Kefeytateyuş) ve Kıtmir isimli köpekleri vardı. Efesli olan bu yedi arkadaş, Romalı askerlerin ellerinden kurtularak, Efes’te Panayır Dağı’nda bir mağara buldular ve oraya saklandılar. Amaçları bir süre oraya saklanıp, kendilerini unutturduktan sonra, daha uzaklara kaçmaktı. Korku ve üzüntüden bitkin düşmüş bir halde Tanrı’dan kendilerini kurtarmasını dilediler. Bu arada Efes’te bulunan İmparator, saklandıklarını haber alıp, hemen adamlarını göndererek mağazanın ağzını koca taşlarla ördürdü ve onları içeride açlık ve susuzluktan ölüme mahkum etti.

Yedi arkadaş ve köpekleri o gece uykuya dalarlar. Sabah olduğunda Yemliha, yiyecek almak için Efes’e doğru korka korka gidiyor. Mağaranın ağzı ise girdikleri günkü gibi açık olduğundan çıkabiliyor. Kente gelince, hemen bir fırıncıya gidip ekmek istiyor. Cebindeki paraları fırıncıya verdiğinde fırıncı şaşırıyor. Bu paraları nerden bulduğunu soruyor. Yemliha adamın ne demek istediğini anlamadığından daha da şaşırıyor. Bunun üzerine fırıncı, paraların 200 yıl önce kullanılan paralar olduğunu, şimdiki Roma İmparatorunun Theodosios olduğunu söylüyor. Buna karşın Yemliha, “Nasıl olur, ben dün uyudum, bu sabah uyandım!” diyor. Hemen mağaraya dönüp, durumu arkadaşlarına anlatıyor. Bunun üstüne yeniden yatıp uyumaya karar veriyorlar ve bir daha da uyanmıyorlar. İmparator Theodosios durumu öğrenince, adamlarıyla birlikte hemen mağaraya koşuyor ve onları uyurlarken görüyor.Anlatılanlara göre, yüzleri pırıl pırıl parlıyormuş. Meğer, mağaranın ağzını bilmeden açtıran da, imparatorun yakınlarından Addius adlı biriymiş. Addius’un köleleri gelmişler ve bir binanın yapımında kullanmak için mağaranın ağzındaki taşları söküp taşımışlar. Yedi Uyurlar’ın ilk uyanışı böyle gerçekleşmiş.

Yedi Uyurlar’la ilgili farklı bir öykü de şöyledir:

Ege Bölgesindeki birçok kentte özellikle Efes’te, Hıristiyanlar hızla çoğalmaktaydı. İmparator Decius Hıristiyanlığı kabul etmediğinden, Hıristiyanlar ibadetlerini gizli gizli yapıyorlardı. Decius bir gün 6 Hıristiyan gencini huzuruna çağırıyor. Amacı, onları bütün Hıristiyanlara karşı örnek olarak kullanmak. 6 gence şöyle diyor: “Sizlere üç gün süre veriyorum; bu süre içinde Hıristiyanlığı unutacaksınız. Siz de herkes gibi olacak ve putlara tapacaksınız.” 6 genç, Decius’un buyruğuna uymamak için Efes’ten kaçarak, Panayır Dağı’na çıkıyorlar. Gençler saklanacak bir yer ararlarken, karşılarına bir çoban çıkıyor. Çobanın yanında, adı Kıtmir olan bir de köpek var.Çoban ile köpeğinide alarak bir mağara buluyorlar ve saklanıyorlar. İmparator onların kaçtıklarını haber alınca, arkalarından askerlerini gönderiyor. Askerler araya araya mağarayı bulunca, ceza olsun diye mağaranın ağzını bir duvar örerek kapıyorlar. Aradan 309 yıl geçiyor. Mağaradakiler hiç uyanmadan bu süreyi geçiriyorlar. Uyandıklarında, Yemliha ekmek almak için dışarı çıkıyor ve fırına gidiyor. Fırıncının, Decius döneminden kalma paraları görmesiyle, durum ortaya çıkıyor. İmparator Theodosios’a haber veriliyor. İmparator, Yemliha’yı huzuruna getirttikten sonra, hep birlikte mağaraya gidiyorlar. Ama Yedi Uyurlar, bir daha normal yaşama dönmek istemiyorlar ve yeniden mağaraya kapanıp, uyanmamak üzere uyuyorlar…

Gerek İslam, gerek Hıristiyan kaynaklarındaki Yedi Uyurlar öyküsü pek farklı değildir. Yedi Uyurlar Mağarası’nın Efes’te olduğu kesin değildir. Çünkü iki mağaranın daha adı geçmektedir. Bunlardan biri Tarsus’ta, öbürü de Urfa-Mardin dolaylarındadır. Bazı araştırmacılar, eski adıyla Ephesus’un, Tersus’la yani Tarsus’la karıştırıldığını ileri sürmektedir.

(50)